Ferdinand Gottlob Schichau, urodzony 30 stycznia 1814 roku w Elblągu, to postać, która znacząco wpłynęła na rozwój przemysłu maszynowego i okrętowego w XIX wieku. Był on niemieckim przedsiębiorcą, konstruktorem maszyn parowych oraz okrętów, którego działalność związana była z Elblągiem, gdzie zmarł 23 stycznia 1896 roku.
Jako syn Holendra, Karola Jakoba Schichaua, mistrza wytopu miedzi, Ferdinand zdobył wiedzę techniczną, studiując w Królewskim Instytucie Przemysłowym w Berlinie oraz odbywając praktyki w Anglii. Dzięki pomocy finansowej ojca, w 1837 roku otworzył własny warsztat budowy maszyn w Elblągu, skoncentrowany przede wszystkim na budowie oraz naprawie maszyn parowych, pras hydraulicznych, a także sprzętu rolniczego.
Jego działalność szybko rozwinęła się w kierunku przemysłu okrętowego. W 1841 roku zrealizował pierwsze zamówienie, dotyczące wyposażenia mechanicznej pogłębiarki, która przez kolejne 45 lat była używana na rzece Elbląg oraz w Zalewie Wiślanym. Pięć lat później, w 1846 roku, jego firma zbudowała parową maszynę napędową dla pierwszego pruskiego parowca „James Watt”.
W 1854 roku Schichau zbudował stocznię w Elblągu, gdzie powstał pierwszy w Niemczech parowiec o żelaznej konstrukcji i napędzie śrubowym – „Borussia”. Między 1855 a 1875 rokiem zakłady Schichaua zrealizowały znaczące ilości zamówień, w tym 100 okrętowych maszyn parowych. Od 1859 roku produkowano również parowozy, co znacząco wzbogaciło asortyment przedsiębiorstwa.
W 1872 roku Schichau rozszerzył działalność, przejmując stocznię Mitzlaffa, a jego przedsiębiorstwo koncentrowało się na budowie statków pasażerskich, holowników i pogłębiarek dla armatorów z Prus Wschodnich oraz na eksport. Dalszy rozwój firmy umożliwiły kontrakty wojskowe, szczególnie w zakresie budowy torpedowców i niszczycieli. Z czasem Schichau otworzył także zakład remontowy w Piławie oraz nową stocznię w Gdańsku, co pozwoliło na realizację większych projektów budowlanych.
Ferdinand Schichau miał syna Ericha, który został rolnikiem, oraz dwie córki – Selmę, koja zmarła w 1877 roku, oraz Elizabeth, która w 1876 roku wyszła za mąż za Carla Ziese. Po jego śmierci przedsiębiorstwo przejął zięć, Carl Heinz Ziese, kontynuując tradycje przemysłowe Schichaua.
Warto zaznaczyć, że na uroczystościach pogrzebowych Ferdinanda Schichaua reprezentował Cesarza Wilhelm II adiutant, August von Mackensen, co podkreślało znaczenie tej postaci w przemysłowym krajobrazie Prus tamtego okresu.
Upamiętnienie
Ferdynand Schichau był osobą, która znacząco wpłynęła na życie robotników, oferując im znakomite warunki pracy, szczególnie poprzez zwiększone wsparcie opieki zdrowotnej, co manifestowało się w jego działalności na rzecz zakładowej kasy chorych. Położony przez niego nacisk na edukację przejawiał się w rozwijaniu szkolnictwa zawodowego dla pracowników.
Jego działalność filantropijna znacząco przyczyniła się do rozwoju infrastruktury miejskiej Elbląga. Schichau wspierał finansowo budowę nie tylko szkół, ale również sierocińców, a także zakładał kasę dla ubogich, co było dowodem jego zaangażowania społecznego. W 1887 roku zyskał miano honorowego obywatela Elbląga, a już w 1900 roku mieszkańcy uhonorowali go pomnikiem, by zachować pamięć o jego wkładzie w miasto.
Imię Ferdynanda Schichaua nosiła do 1945 roku ulica w Elblągu, dziś znana jako ul. Stoczniowa. Jego zasługi zostały docenione również przez środowisko inżynieryjne, co potwierdza Medal Grashofa – najwyższe odznaczenie przyznawane przez Verein Deutscher Ingenieure.
Jednak po II wojnie światowej jego postać uległa zapomnieniu, głównie ze względu na jego niemieckie pochodzenie. Mauzoleum, w którym spoczywał, zostało splądrowane przez Armię Czerwoną, a następnie zniszczone podczas prac związanych z tworzeniem Parku Traugutta, pomimo apeli o zachowanie jego jako elementu przestrzeni parkowej. Figura z jego pomnika zniknęła, a jej dalsze losy pozostają nieznane, z wyjątkiem przypadku odnalezienia postaci robotnika na złomowisku w Hamburgu w 1954 roku.
Po 1989 roku zaczęto ponownie upamiętniać wkład Schichaua w rozwój Elbląga. Od 2000 roku Fundacja Elbląg organizuje konkurs na Filantropa Roku, w ramach którego przyznawana jest statuetka nosząca jego imię. Dodatkowo, po Elblągu kursuje tramwaj z jego imieniem, a w 2003 roku odsłonięto tablicę pamiątkową, która ma na celu przypomnienie o tej niezwykłej postaci.
Przypisy
- Oficjalny serwis internetowy Miasta Elbląg - Miasto Elbląg [online], elblag.eu [dostęp 23.04.2024 r.]
- Dzieje pomnika Ferdynanda Schichaua [online], dziennikelblaski.pl [dostęp 04.05.2020 r.]
- A. Nitka: Przedsiębiorstwo...
- Adolf A. Bihl, 100 Jahre Schichau 1837-1937, 1937 r.
- a b Ferdynand Gottlob Schichau.
Pozostali ludzie w kategorii "Przedsiębiorczość i ekonomia":
Wojciech Balczun | Ryszard Kalinowski | Friedrich Waldemar Sieg | Georg BaumOceń: Ferdinand Schichau