Lech Zondek

---

Życiorys

Lech Zondek swoją młodość spędzał w Grodzisku Mazowieckim, gdzie mieszkał z matką w skromnym domu przy ul. Kościuszki 26. Uczył się w Liceum Ogólnokształcącym nr 10, a w 1978 roku, mając zaledwie 26 lat, podjął studia na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego, z którego po roku przeniósł się na Wydział Resocjalizacji. W początkach 1981 roku, skorzystawszy ze złagodzonych przepisów o ruchu turystycznym w PRL, udał się do Wiednia, gdzie w ambasadzie Australii złożył wniosek o wizę emigracyjną, planując dotarcie do Afganistanu z zamiarem walki w wojnie afgańsko-radzieckiej.

Po pięciu miesiącach spędzonych w obozie dla uchodźców w Traiskirchen, uzyskał wizę i przybył do Australii, gdzie dowiedział się o wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce. Wkrótce rozpoczął starania o uzyskanie australijskiego paszportu, co ułatwiłoby mu podróżowanie po świecie. W trakcie trzech lat oczekiwania na dokument intensywnie się szkolił i przygotowywał do planowanej wyprawy na wojnę. Podejmował próby wstąpienia do armii australijskiej, a na życie zarabiał trudną pracą w kopalni rudy żelaza na pustyni.

Za pierwsze zarobione pieniądze nabył motocykl oraz karabin z lunetą, a także trenował sztuki walki. Został członkiem klubu Pistol Australia i rozpoczął studia na uniwersytecie w Melbourne, gdzie zgłębiał nauki polityczne. Równocześnie aktywnie działał w Konfederacji Wolnych Polaków i współpracował z afgańskimi organizacjami w Australii, co umożliwiło mu nawiązanie pierwszych kontaktów z mudżahedinami. W 1983 roku przez kilka miesięcy przebywał w miejscowości Eucla, aby nauczyć się przetrwania w trudnych warunkach australijskiego interioru.

29 maja 1984 roku otrzymał paszport australijski i 16 czerwca wyruszył do Pakistanu. Jego bazą wypadową w czasie niemal rocznej misji stał się „Khyber Hotel” w Peszawarze, skąd wielokrotnie przekraczał granicę do ogarniętego konfliktem Afganistanu. W trakcie walki nosił kapelusz polowy z polskim orzełkiem, wielokrotnie doznawał również ran. Aby szerzyć wiedzę o problemach Afganistanu oraz zdobyć fundusze na utrzymanie, fotografował dla prasy, dokumentując zbrodnie oraz przygotowując relacje dla Głosu Ameryki i Radia Wolna Europa.

W lipcu 1985 roku, razem z grupą instruktorów wojskowych, udał się do Nuristanu, gdzie próbował nauczyć mieszkańców podstaw walki wręcz. Podczas treningu jeden z Afgańczyków, czując się upokorzony, zranił go w rękę. Ranny Zondek zmarł podczas samotnej wspinaczki 4 lipca, a jego ciało zostało odkryte następnego dnia w dolinie Borgi Matal. Został pochowany w pobliżu miejsca, gdzie zginął, a na jego grobie postawiono drewniany krzyż z napisem „Polish Soldier”, który jednak szybko zniknął, najprawdopodobniej wykorzystany przez lokalnych mieszkańców na opał.

Lech Zondek pozostawił po sobie bogatą dokumentację swojego życia w postaci korespondencji – od kartki wysłanej do matki zaraz po przybyciu do Wiednia, po listy do przyjaciół pisane tuż przed jego śmiercią. Jego listy obfitują w barwne i dramatyczne opisy, ukazujące życie w obozie dla uchodźców, trudności pracy w kopalni w Australii, polowania oraz przygody z mudżahedinami.

Odznaczenia

Lech Zondek został uhonorowany ważnymi odznaczeniami, które stanowią świadectwo jego zasług.

• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, przyznany przez prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany pośmiertnie.

Lech Zondek w filmie

W 2010 roku zrealizowano czteroodcinkowy serial dokumentalny noszący tytuł „Polscy mudżahedini”, który został wyprodukowany przez stację Discovery Historia. W ramach tego miniserialu, jeden z odcinków został poświęcony nie tylko postaci, ale także dokonaniom Lecha Zondka.

---

Oceń: Lech Zondek

---