Jan Sprengel

Wywodził się z rodziny patrycjuszowskiej, będąc synem Walentego i Anny z Kaltenbergów. Wczesną edukację odbył w Elblągu, a następnie kontynuował ją w Wittenberdze, chociaż nie uzyskał tam formalnego stopnia akademickiego. Po powrocie do Elbląga w 1536 roku, podjął pracę jako nauczyciel w Gimnazjum, które zostało otwarte rok wcześniej. Zajmował się nauczaniem prawdopodobnie łaciny w najniższych klasach. Po odejściu Wilhelma Gnapheusa, wspierał Krzysztofa Heyla w kierowaniu szkołą zaczynając od 1542 roku, ale szybko przeniósł się na stanowisko pisarza w Radzie Miejskiej, a następnie objął funkcję sekretarza Rady.

W 1546 roku, dzięki wsparciu miasta, Sprengel mógł ukończyć studia w Wittenberdze, gdzie zdobył dyplom magistra. W latach 1546–1548 pełnił obowiązki rektora Gimnazjum Elbląskiego. Po powrocie na stanowisko sekretarza Rady w 1549 roku, jego kariera napotkała trudności w 1558 roku, kiedy przegrał proces związany z fałszerstwem akt sądowych, wnioskującym przez Michała Friedwalda, lecz nie przeszkodziło mu to w dalszym wspinaniu się po szczeblach kariery. Sprengel wielokrotnie z powodzeniem bronił się przed kolejnymi oskarżeniami, w tym w 1568 roku przed komisją Karnkowskiego.

Od 1566 roku był aktywnym członkiem Rady Miejskiej, gdzie pełnił różne funkcje; w 1576 roku objął stanowisko burmistrza. Jego działania miały znaczący wpływ na rozwój gospodarczy miasta, szczególnie dzięki poparciu dla Stefana Batorego, co różniło go od postawy zbuntowanego Gdańska. Już w sierpniu 1576 roku, na sejmiku pruskim w Gniewie, Sprengel opowiedział się za królem, a następnie hołd królewski złożył w Elblągu 10 września tego samego roku.

W wyniku jego zaangażowania, Elbląg uzyskał cenne przywileje handlowe, a po zakazie handlu z Gdańskiem w 1577 roku, miasto wraz z Toruniem zaczęło dominować w handlu zbożem i innymi towarami. To przekształcenie wymusiło również rozwój portu elbląskiego, co było jednym z najważniejszych działań Sprengla. We wrześniu 1577 roku, jako burgrabia królewski, sprzeciwiał się najeźdźcom z Gdańska, co zaowocowało odbudową Elbląga po zniszczeniach.

Pomimo tego, że po przywróceniu Gdańska do łask Batorego znaczenie handlowe Elbląga osłabło, Sprengel nie poddawał się. Podjął negocjacje z Kompanią Wschodnią kupców angielskich, co pozwoliło na osiedlenie się Anglików w Elblągu, co przyniosło miastu korzyści ekonomiczne przez następne trzydzieści lat.

Sprengel był nie tylko burmistrzem, ale również ważnym działaczem w regionalnej polityce, pełniąc funkcję burmistrza prezydującego przez siedem kadencji i burgrabią królewskim piętnaście razy. Utrzymywał bliskie kontakty z Gimnazjum Elbląskim, zarządzając jego finansami oraz wprowadzając zmiany, które doprowadziły do jego renesansu pod koniec XVI wieku.

Jan Sprengel zmarł w 1602 roku podczas zarazy. W swoim życiu był dwukrotnie żonaty, a jego żony to Justyna z Röbernów oraz Anna z Braunów. Przeżył syna Henryka, a jego wyjątkowe osiągnięcia pozostawiły trwały ślad w dziejach Elbląga.